Bên cạnh ô tô, xe máy cũng là một trong những phương tiện di chuyển phổ biến hiện nay. Ở một số quốc gia, số lượng xe máy thậm chí còn vượt xa ô tô và phương tiện công cộng, Việt Nam cũng là một ví dụ điển hình. Xe máy có nhiều ưu điểm như dễ sử dụng, linh hoạt trên nhiều loại địa hình và đường sá, giá thành hợp lý, cùng với mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn đáng kể so với ô tô.
Thuê xe máy Tuy Hòa Phú Yên và những kiến thức cơ bản bạn nên biết về xe máy (Phần I)
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những kiến thức cơ bản về xe máy, từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động cho đến sự phát triển công nghệ trong tương lai.
Khái niệm cơ bản và phân loại
Theo Wiki, xe máy là phương tiện cơ giới có hai bánh, sử dụng động cơ truyền động tới bánh sau để di chuyển về phía trước. Người lái điều khiển xe qua tay lái nối liền với bánh trước, cùng với các bộ phận điều khiển trên tay lái giúp kiểm soát tốc độ, bộ ly hợp (với xe côn tay) và phanh trước, trong khi chân điều khiển phanh sau và hộp số.
Về phân loại, có nhiều cách để phân chia xe máy. Dựa trên số bánh, mặc dù xe máy chủ yếu là phương tiện hai bánh, nhưng một số phiên bản như xe ba bánh hoặc bốn bánh (hack – xe có ghế phụ bên cạnh) vẫn được xếp vào loại xe máy. Ngoài ra, phân loại xe máy còn dựa trên dung tích xilanh, bao gồm xe dưới 50 phân khối, xe từ 50-175 phân khối và xe trên 175 phân khối (xe phân khối lớn).
Tuy nhiên, cách phân loại phổ biến nhất của xe máy là dựa trên tính chất, cấu tạo và công dụng của xe. Ở Việt Nam, hai dòng xe thông dụng nhất là Underbone và Scooter.
Underbone là dòng xe số như Wave, Future, Sirius, Exciter... Đặc điểm nổi bật của dòng xe này là động cơ được đặt bên dưới khung xe và bình xăng nằm dưới yên, giúp trọng tâm xe được phân bổ về phía sau hoặc ở giữa, làm cho phần đầu xe trở nên nhẹ nhàng và dễ điều khiển.
Scooter, hay còn gọi là xe tay ga, thường sử dụng hộp số vô cấp (mặc dù một số mẫu Scooter có hộp số tay với số và côn tích hợp ở tay lái bên trái). Đặc điểm chính của Scooter là động cơ đặt phía sau, đuôi xe lớn và có cốp xe rộng. Phần trước xe mang lại không gian thoải mái cho người lái, và đường kính vành xe thường nhỏ hơn so với các dòng xe khác. Dòng Underbone và Scooter đều được trang bị nhiều công nghệ hiện đại khác nhau, mà chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết trong các phần tiếp theo.
Thuê xe máy Tuy Hòa Phú Yên và những kiến thức cơ bản bạn nên biết về xe máy (Phần I)
Lịch sử thăng trầm
Chiếc xe máy gắn động cơ đầu tiên trên thế giới ra đời tại Pháp vào năm 1868, do Pierre Michaux và Louis-Guillaume Perreaux chế tạo. Đây là một chiếc xe máy sử dụng động cơ hơi nước, chạy bằng cồn, với một xilanh và công suất 0,5 mã lực, truyền động đến bánh sau qua hệ thống dây cua-roa.
Năm 1885, sau nhiều nỗ lực nghiên cứu và thử nghiệm, hai nhà phát minh người Đức, Gottlieb Daimler và Wilhelm Maybach, đã thành công trong việc chế tạo chiếc xe máy đầu tiên sử dụng động cơ đốt trong 4 thì, được đặt tên là Reitwagen. Chiếc xe này có động cơ đốt trong dung tích 264 phân khối, sử dụng nhiên liệu xăng hoặc dầu hỏa, và có thể đạt tốc độ tối đa 12 km/h.
Trong Chiến tranh Thế giới thứ nhất, sản xuất xe máy tăng mạnh để phục vụ nhu cầu vận chuyển và thông tin liên lạc trên chiến trường. Hai hãng xe nổi bật trong thời kỳ này là Harley-Davidson của Mỹ và Triumph của Anh. Mẫu xe Model H của Triumph được coi là nguyên mẫu đầu tiên của xe máy hiện đại. Xe này sử dụng động cơ 4 thì, dung tích 550 phân khối, trang bị bộ chế hòa khí và hộp số 3 cấp, truyền động qua dây đai.
Sau chiến tranh, xe đua trở nên phổ biến, với những giải đua danh tiếng như Grand Prix. Các hãng xe không ngừng cải tiến mẫu mã, nâng cấp công suất động cơ nhằm tạo ra những chiếc xe nhanh và mạnh mẽ hơn. Công nghệ xe máy ngày càng được nghiên cứu và áp dụng rộng rãi.
Trong thế kỷ 20, ngành công nghiệp xe máy chịu sự thống trị lớn của các công ty Nhật Bản, đặc biệt là Honda. Năm 1958, Honda ra mắt chiếc Super Cub, trở thành mẫu xe máy bán chạy nhất trong lịch sử với hơn 60 triệu chiếc được tiêu thụ tính đến năm 2008. Hiện nay, các công ty Ấn Độ như Hero MotoCorp và TVS Motors cũng nổi lên, chiếm lĩnh thị trường xe hai bánh.
Việt Nam là một trong những quốc gia sử dụng xe máy nhiều nhất trên thế giới.
Theo thống kê, số lượng xe máy phụ thuộc vào sự phát triển kinh tế của từng quốc gia. Ở các nước phát triển, ô tô chiếm ưu thế, trong khi xe máy là phương tiện chính tại nhiều nước đang phát triển. Hiện có hơn 200 triệu xe máy trên toàn thế giới (bao gồm cả xe đạp gắn động cơ và xe ba bánh), với tỷ lệ trung bình là 33 xe máy trên 1000 người, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 141/1000 của ô tô.
Thuê xe máy Tuy Hòa Phú Yên và những kiến thức cơ bản bạn nên biết về xe máy (Phần I)
Số lượng xe máy chủ yếu tập trung ở khu vực châu Á, trong đó Ấn Độ dẫn đầu với khoảng 37 triệu xe, theo sau là Trung Quốc với 34 triệu xe. Bốn thị trường xe máy lớn nhất thế giới hiện nay là Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam.
Trong những năm gần đây, số lượng xe máy không ngừng gia tăng, không chỉ ở các nước đang phát triển mà còn ở một số quốc gia phát triển như Mỹ, do giá nhiên liệu tăng cao và tình trạng tắc nghẽn giao thông trong đô thị ngày càng trầm trọng.
Ở các nước đang phát triển, nhiều chính sách được đưa ra nhằm giảm số lượng xe máy để hạn chế tình trạng ách tắc giao thông. Ngược lại, tại các quốc gia phát triển, chính phủ lại khuyến khích sử dụng xe máy thay vì ô tô. Ví dụ, ở Anh, xe máy được miễn 10 Bảng Anh phí tắc nghẽn giao thông tại London, và được miễn phí qua các cửa sông như cầu Severn, Dartford Crossing và đường hầm Mersey. Tại Mỹ, xe máy cũng được giảm phí lưu hành và có thể sử dụng làn đường chung với xe bus. Nhiều quốc gia phát triển khác cũng áp dụng những chính sách tương tự.
Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu vào các kiến thức kỹ thuật, tìm hiểu cấu tạo và cách hoạt động của xe gắn máy, cũng như những công nghệ tiên tiến đang được ứng dụng rộng rãi hiện nay.
(Còn tiếp...)
